Sabtu, 19 November 2011

Kacangkit



Kacangkit
Olih : Putu Sutrima Dewi
Krama banjare pada ngatipuk maebat di jumahne Pan Kobar, santukan nuju rainane benjang, Sukra Umanis pinanggal 10 sasih Kapat, pianakne Pan Kobar pacang masakapan, sami karma banjare kaundang, sabilang anak macunguh kaundang keto raos tetuane. Keto masi rame raose ngorahang dinane malih kalih rahina, wus resepsi pacang ngadakang joged bungbung mabarung, wireh asapunika Pan Kobar paling ngrereh tukang terang, mangda nuju upakarane tan wenten sabeh.
“Codet…. Codet….! Men kenken be nepukin tukang terang ane wayah paplajahane?”
“Ow…. sampun..,sampun, jeg beres to! Tukang terang kelas kakap be kalihang!”
”Nah… gelah nerima pang be pragat dogen!”Keto munyine Pan Kobar laut maklieng ngalahin I Codet.
Nemangkin sampun mapenge banten apejatian, misi nasi manca warna limang tanding, Balian saktine sampun rauh, kumisne jempe, maimbuh sirahne lengar alah lapangan voli anake ngadanin, panglingsire nyatuayang minab wantah sakadi asapunika caciren anake kereng malajahin sastra wayah, sampun lengar maimbuh rambutne putih, putih ulian masemir napi ulian kereng malajahin sastra? Cutetne titiang tan uning, maibuh makaca mata selem nyaruang matane jereng, makta tas brengbeng, yen napi kaden isin tase punika? Minab tengahne misi pakakas, rerajahan apange takut anake mangatonang.
 “Tut….mai atehin kejep gelah ke Merajan! Bantene suba misi sesari!?” Keto raos Balian saktine tekening I Ketut Codet.
“Ow… meriki…meriki…! Bantene sampun madaging sari!!!” Sautne Codet sambilange makeneh, nguda tumben ada balian nakonang sesari? Yen sekadi pemangku utawi sulinggih sing taen nakonang sesari, ow…minab ulian ya biasa nerang, liu jenenge nelahang bayu memantra, keto I Codet ngomong ring angan ipun, raris ya ngrereh Pan Kobar.
“Bli…bli….kenken ne? Baliane adi nakonang sesari!?”
“Bah …adi keto!? Suba misi…limang atus tali… kuangan to!? Nah men keto jangin buin ayuta! Ulesne mula saje sakti baliane to…nah apange sing ade ujan dogen melah be bayune, lek atine ngelah gae ade ujan.” Keto munyine Pan Kobar.
Baliane ngagah isin tasne, kaden nyemak pakakas,,,, yehhhh…jeg dupa jemaka!
“ Ne dupa suba mapasupati,,,,yen sing percaya, ne adekin bone! Nak len bon dupane suba mapasupati teken ne konden mapasupati!” Keto raos Baliane teken Codet.
Mula saje turah dupane ento mapasupati, mare kaenjit bone nyangetang miik mangalub, buina dupane maseet benang tridatu, bah,,,turah ne ulesne dupane ane anggone ngundang wong samar, keto malih I Codet makeneh ring angan ipun. Baliane mare ningalin sesarine liu misi pis jeg prajani gede-gede raosne memantra, Om……omm….mimih… jeg wayah mantrane, turah soroh basa kawine mekejang tedunange, yen napi kaden artine? titiang tan meled uning. Ne paling aenge baliane totonan bangun ngabe dupa telung katih, lan umahne Pan Kobar linderine ping telu, ngae angob krama banjare ngatonang, maimbuh gragah-gregeh sakadi anake bise ngleak makiken nadi. Sakancan anake nyingakin angob tekening tingkah Balian saktine totonan, makejang nakonang uli dije sujatine Pan Kobar nedunang tukang terang ne sakti buka keto!? Pan Kobar ngepah ngelel nyingakin baliane totonan.
“Niki pak (ngenjuhang dupa) dupa!!! Sampunang baange mati dupane sane munggah di Kamulan! Yening mati gentosin aji dupane nenenan! Nemangkin titiang mapamit budal dumun, santukan tan deriki manten titiang pacang nerang, naler malih jebos ring desa Bakah malih titiang pacang nerang, sampun akeh sane uning kaduegan titiange!” Jeg maceengan kupingne Pan Kobar ningehang raos baliane sane buka keto. Mangkin sampun mawasta puput pakaryan Pan Kobare, lege manahne sawireh yukti ten wenten ujan aketelan.
“Tut..mai je akejeb, ade ne lakar omongang Bli,!”
“Napi, Bli? Ade kuangan dugas gaen Bline?”
“Tusing Tut. . . Bli lege pesan, santukan gaene sida labda karya, kene Tut… sujatine dija Ketut maan ngalih balian ane buka keto? Bli dot melajah kemu, apang nawang ape abedik indik kaweruhan panerangan utawi rerajahan, pang bates bisa nolak bala dogen jeg kanggo be, nyen nawang ade nak ane mekeneh jele teken bli, pang bisa masi Bli nangkis nang abedik!”
“Ow… kene sujatine to Bli. . .sawitran tiange ngorahin tiang baliane to, kocap baliane totonan sampun kasub kone kaduegannye, anak tusing ja nerang dogen bisane, ngubadin anak gelem kene teluh masi bisa, gelem kene pengayam-ayam masi bisa, apabuin kene cetik mare tolihe dogen be seger bene, nak ngelah batu mekocok ajak batu bolong kone… buina yen ada poh matah mare gisine dogen dadi nasak, keto masi yen ade duren matah nu di punyane mare tolihe jeg nasak lan ulung prajanian!” Keto munyine Codet ngelantur.
“Beh…amen keto jeg meled pesan Bli maguru kemu, Ketut nawang dija umahne?”
“Beh…yen tepengane punika tiang tan rungu Bli!”
“Men dugas gaene kenkenang ngalih baliane totonan?
“Ow ..timpale ngundang kemu, enjuin tiang pipis jeg prejani nyak!”
“Pipis nyene kebaang?”
“Pipis bline..!” Kedek nyaruang elek.
“Bli yen dingeh-dingeh tiang buin, baliane to yen nepuk kone pakewuh, nak ke Mrajapati makudung kasa nunas panugrahang ring Bhatarane irika!”
“Mih…seken-seken wayah be to paplajahane! Nah cutetne mani atuin be Bli ka umah baliane to, cai jani kemu nakonang malu dija sujatine umah baliane totonan!” Keto raosne Pan Kobar ngorahin I Codet, bas kaliwat ngaat ipune maguru tekening baliane punika.
Sawetara galah pitu wengi, Pan Kobar ngajak I Codet sampun rauh ring pondok  baliane, enyeh mase bulun kalongne menek nyingakin pondoke punika, akeh soroh rarajahan pada magantung irika.
“Wenten napi sujatine niki Pak? Dados meled pesan yen rasayang tiang Bapak rauh mariki?” Keto patakon Jero Baliane.
“Ampura niki Jero, titiang meled maguru tekening Jero, meled titiang uning nang akidik indik ……!?” Mare lakar ngelanturang ngeraos Pan Kobar saget suba baliane ngraos.
“Inggih….inggih… sampunang lanturange, titiang sampun uning indik pikenoh bapake rauh mriki, sadurung malajahin indik kaweruhanne puniki, Bapak patut mlajahin buku-bukune puniki (ngenjuhang buku)! Wusan punika sing perlu tare tiang misi ka pura nunas kene- keto…. jeg sampun pastika Bapak bisa, nanging deriki wacen, titiang je pacang marengin sampunang bukun tiange baktane budal, nyanan tiang welange deriki teken leluhur tiange!!!” Pan Kobar mituutin raos baliane punika, sinambi kenyem-kenyem egar manahne santukan lakar dadi jadma sakti sakadi baliane punika.
“Dados titiang tan ngrasaang napi-napi? Punapi niki Jero?” Raosne Pan Kobar.
“Nak mula keto. . .nanging, nyanan melahang masare de ngajak kurenan masare, disubane keto mare ngipi nepuk Bhatara, nanging ada masi nak malajah tan ngipi napi-napi, sakewale buin maniane prajani sakti, bisa makeber!!!” Nglantur Jero Balian ngraos paagengin. Pan Kobar kenyem-kenyem dogen, raris mulih tan lali ngenjuang amplop tekening Jero Balian.
Egar manahne Pan Kober majalan ngamulihang, kenyem-kenyem sakadi anak buduh ngayalang dewekne bisa makeber, I Codet tuah nututin uli duri. Neked di jumahne ngenggalang ngalih pasarean lan ne luh ka tundungin sing baange masare ditu, sakadi pangaptin jero baliane. Makelo ye ngidem-ngidemang paningalane nanging tan ngidayang sirep, sawireh kenehne sampun ngambang lakar bise makeber.
Semeng pesan sampun Pan Kobar ngrepat bangun, malali ngalih I Codet.
“Det….det..! Ngujang gelah tusing ngipi ape-ape?”
“Bah… mirib beneh buka raos Jero Baliane sing ngipi nanging prajanian sakti.” Keto Codet nyautin.
“Nah yen saje keto nang tegarang nyanan peteng kal cobak malu, saje sing gelah dadi sakti.”
Nuju galah roras wengi, Pan Kobar bangun ningeh munyin kuluke pakraung di margane.
“Bah…jani sube gelah lakar nyobak kesaktian gelahe…nyen nawang nepuk leak di margane…jeg lawan polone masiat…aduang kasaktiane!!!” Keto kenehne Pan Kobar egar raris mamesu kamargane nyangetang kuluke nyalung.
Kipak-kipek ngalih-alihin kuluke ne nyalung totonan, nanging tusing ade ape, ne ade tuah kuluk reges maimbuh gudig, minab kuluke totonan keni rabies tare janine, buin bengong saha menek bulu kalongne Pan Kobar di margane ngantosang leak lewat,sinambi kauk-kauk ngaukin soroh anak dikapetengan. Durung mawasta dasa menit, saget ade endihan makeber magulung-gulungan di langite apine paketel-tel maulungan, ento torah sane mawasta Banaspati Raja, ento kepungina teken Pan Kobar, ngumbrat-ambrit kejag-kejog alah anake suba bisa makeber, makejang soroh leake katantangin, nyantos Banaspati Rajane kasambat, kuluke tusing ade bani makrisikan, soroh gumatap-gumitipe makejang pada mengkeb, keto masi kedis clepuke nelik tusing bani makijapan, angob ningalin apine magulungan di langite. Nanging Pan Kobar iteh ngepungin apine totonan tusing ngelah keneh nyeh, sampun rumasa ring dewek kenyel, mreren Pan Kobar kecag-kecog sinambi angkih-angkih negtegang bayu.
“Nguda gelah tusing sida makeber, kati kenyel kecag-kecog?” Keto kenehne  Pan Kobar, raris buin akejepne nyagjag kuluk bengil sadeh gudig, kuluke punika sahase ngewerin Pan Kobar. Ban amat gedegne Pan Kobar raris kuluke punika katendangin teken Pan Kobar, ngantos pang telu katendangin masi tetep jegjeg kukuh nengil kuluke punika.
“ Baahh…ngujang sakti kulukene, badah turah kulukene panumadian leak!!” Keto Pan Kobar ngraos, raris malaib pati kaplug.
Buin manine Pan Kobar sing nyidayang bangun, ningtingang batisne tuara mrasidayang ape malih ngraos, ngemikang cangkemne tuara mrasidayang, pingalane tuah kijap-kijap kemanten, sakadi anake koma tibanan. Kurenan ipune paling ngrereh dokter, nanging sing ade dokter sane mrasidayang nyegerang penyakitne Pan Kobar.
 Ne mangkin makayunan I Codet nunas tamba ring Jero Baliane, disubane rauh ring pondok baliane dapetange pondokne Jero Baliane suung mangmung, lantas matakon I Codet tekening kramane irika, raris kacaritayang sampun kasujatiane. I Jro Balian wantah balian nguluk-ngluk, baliane sane yukti balian, sampun  suwe lampus, baliane punika wantah nyilih nami kemanten, nguluk-nguluk anak mangda prasida ngemolihang jinah. Ditu raris I Codet makeengan, lan Pan kobar ngeling kijap-kijap rumasa ring dewek kabelog-belog.

0 komentar:

Posting Komentar